Hvernig veistu hvort krukkur og túpur á baðherberginu þínu innihaldi skaðlaus eða hættuleg efni? Kauptu umhverfisvottaðar vörur! Eða mundu hvaða innihaldsefni þú vilt EKKI.

Í ESB eiga allar snyrtivörur að hafa innihaldsyfirlýsingu, svokallaðan INCI- lista (International Nomenclature Cosmetic Ingredient). En skilja neytendur það sem þeir eru að lesa?

Hefðbundnar snyrtivörur

Hefðbundnar snyrtivörur eru að mestu úr manngerðum hráefnum: efnum sem eru framleidd af mönnum. Heiti þessara efna kemur oftast fram á ensku. Stóri kosturinn við manngerð innihaldsefni, að sögn talsmanna þeirra, er að auðvelt er að stjórna þeim eða breyta þeim.

Náttúrulegar snyrtivörur 

Náttúrulegar snyrtivörur koma oft fram undir latneskum nöfnum þeirra. Náttúruleg efni eru vinalegri bæði fyrir náttúruna og manninn. Margir sem þola ekki rotvarnarefni eða ilma úr manngerðum efnum, þola náttúrulegar snyrtivörur betur.

Innihaldsefnin efst á listanum

Innihaldsefni efst á listanum segja oft til um 90% innihaldsins. Hvaða innihaldsefni viltu virkilega borga fyrir? Ódýrt sjampó í sparnaðarpakka gæti verið þynnt með meira vatni en dýrari flaskan og innihaldið meira þykkingarefni til að fá réttu kremáferðina. Í lok listans geta komið fram handahófskennt þau innihaldsefni sem eru innan við eitt prósent af vörunni. Þetta þýðir að framleiðandinn getur sett sérstakt innihaldsefni hærra á listann en það á skilið, jafnvel þó að það sé aðeins pínulítið af því í vörunni sem þú kaupir.

Engar reglur í ESB um vistvænar snyrtivörur

Skreytingar eins og blóm og laufblöð eða orð eins og „náttúrulegt“ eða „lífrænt“ á flöskunni þýðir ekki endilega neitt þegar kemur að snyrtivörum. Vörur sem eru vottaðar með umhverfismerkjum eins og Svaninum, Cosmos Organic, Natrue eða EU Ecolabel hafa hins vegar verið prófaðar og framleiddar eftir strangara eftirliti. Vottun gæti verið of dýr fyrir litla framleiðendur. Án umhverfismerkinga þarftu annaðhvort að hafa þekkinguna sjálfur eða treysta söluaðila þínum.

Jarðolía

Jarðolía er unnin úr hráolíu og leifum úr bensíniðnaði. Hún finnst í næstum öllum hefðbundnum snyrtivörum. Hún myndar varnarlag á húðina en mýktin er mjög tímabundin og eftir því sem húðin þornar þarftu að setja meira á þig. Jarðolía er besti vinur snyrtivöruframleiðenda: hún er ódýr, auðvelt að vinna með, hefur enga  lykt og þránar ekki. Sumir ofnæmissjúklingar þola þessar olíur þó betur en jurtaolíur.

Þetta eru efni sem þú gætir séð á lista yfir innihaldsefni:

• mineral oil
• paraffinum liquidum
• paraffinum
• vaselin
• paraffin
• oleum petrolen
• oleum vaselini
• petrolatum
• cera microcristallina o.fl.

Ilmvatn

Ilmvatn er að finna í flestum hreinlætis- og snyrtivörum og þarf ekki að nefna það nánar en „ilmvatn“. Undantekningar frá reglunni eru 26 ofnæmisvaldandi ilmefni, ef þau fara yfir ákveðið magn. Tilbúnar ilmvatnsblöndur geta innihaldið innkirtlatruflandi þalöt til að lyktin endist lengur. 

Þetta eru efni sem þú gætir séð á lista yfir innihaldsefni:

• perfume
• amylcinnamyl alcohol
• benzyl benzoate
• cinnamal
• coumarin
• geraniol
• hydroxycitronekal
• limonene
• linalol o.fl.

Yfirborðsvirk efni

Yfirborðsvirk efni eru góð til þess að hreinsa húð og hár þar sem þau eru bæði vatnsleysanleg og leysa upp fitu. Það eru til margs konar yfirborðsvirk efni með mismunandi eiginleika og ein vara getur innihaldið nokkur mismunandi yfirborðsvirk efni. Natríumlaurýlsúlfat, er ódýrt og freyðir vel; eitthvað sem okkur sem viðskiptavinum líkar venjulega við. Því miður þurrkar það einnig húðina og hársvörðinn og þarf að vera haldið í jafnvægi með öðrum efnum. Natríum laureth súlfat, er einnig algengt. Það er ertandi í húð og getur innihaldið leifar krabbameinsvaldandi efna. Náttúrulegar snyrtivörur innihalda venjulega mildari sykru yfirborðsvirk efni (glúkósíð). Hefðbundin sápa er ekki talin skaðleg umhverfinu.

Þetta eru efni sem þú gætir séð á lista yfir innihaldsefni:

• sodium lauryl sulfate
• sodium laureth sulfate
• cocoamidopropyl betain
• cetyl trimethyl ammonium chloride
• cocoamide DEA o.fl. 

Rotvarnarefni

Rotvarnarefni sjá til þess að vörurnar uppfylli það sem borgað hefur verið fyrir þótt flöskur og krukkur séu fluttar um allan heim, kunni að bíða lengi í búðinni og geymast síðan jafnvel lengur í baðherbergisskápum. Grunur leikur á að sum rotvarnarefni séu innkirtlatruflandi eða krabbameinsvaldandi (eins og sum mjög algeng paraben), önnur eru mjög ofnæmisvaldandi (eins og kaþón, þekkt með nöfnum með „sólín“ í) eða eru eitruð fyrir lífverur í vatni.

Þetta eru efni sem þú gætir séð á lista yfir innihaldsefni:

• butylparaben
• propylparaben mfl
• MDBGN
• methylchloroisothiazolinone
• methylisothiazolinone.