Á hverju ári eru 3.300 tonn af alhliða hreinsiefnum notuð í Finnlandi og þegar við erum búin að þrífa er efnunum losað í niðurföllin. Skilvirku efnin í hreinsiefnum eru yfirborðsvirk efni. Óhreinindi samanstanda oft af einhvers konar fitu og við hreinsum hana með vatni. En vatn og fita geta í raun ekki blandast hvert öðru. Aðalatriðið um yfirborðsvirk efni er að þau lækka yfirborðsspennu vatnsins svo að þau geta losað óhreinindi. Yfirborðsvirk efni - sameindirnar sem líta út eins og hausar með hala - bora fituleysanlega hala sínum í fitug óhreinindi og lyfta upp litlum molum í vatnið í kring. Síðan halda þau óhreinindum fljótandi í vatninu svo að óhreinindin festist ekki aftur.

Í hefðbundnum útgáfum af sápu og heimagerðri sápu eru einnig yfirborðsvirk efni. Þegar við tölum um yfirborðsvirk efni þá er oftast átt við þau sem eru verksmiðju framleidd og sem báru sigur úr býtum við sápuhreinsiefni frá fimmta áratugnum. Nýju yfirborðsvirku efnin voru sterk og skilvirk þegar kom að því að leysa upp fitu, en hægt og rólega varð ljóst að þau gætu verið bæði óholl og einnig stuðlað að ofauðgun næringarefna í árfarvegum.

Yfirborðsvirk efni eru framleidd úr náttúrulegum fitusýrum eða olíum (sápu, mjúkri sápu) eða úr jarðefnaeldsneyti (manngerð yfirborðsvirk efni). Mismunandi tegundir yfirborðsvirkra efna geta verið skaðleg eða ósjálfbær með mismunandi hætti, miðað við hráefni eða búskap og framleiðsluferli sem og efnafræðilega uppbyggingu og hvað gerist þegar leifarnar losna í niðurföll. Svokölluð plúshlaðin yfirborðsvirk efni eru til dæmis mjög eitruð fyrir lífverur í vatni, þau stuðla að hærra köfnunarefni í niðurföllum og eru aðeins lítið niðurbrjótanleg og teljast mjög íþyngjandi fyrir umhverfið. Öll hreinsiefni valda álagi á umhverfið, en umhverfismerkt hreinsiefni eru betri kostur. Til dæmis brotna yfirborðsvirku efnin í Svansmerktu hreinsiefni auðveldara niður.